Aktywa – definicja, rodzaje, przykłady i co warto o nich wiedzieć

Każde przedsiębiorstwo ma w dyspozycji pewnie zasoby majątkowe. Mogą to być środki transportu, budynki czy urządzenia i maszyny. Dzielą się one na dwie grupy: aktywa i pasywa. W tym artykule skupimy się głównie na pierwszym rodzaju zasobów, jakimi są aktywa przedsiębiorstwa.  Czym one są? Jakie wyróżniamy rodzaje i co jeszcze warto o nich wiedzieć? Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z tekstem.

Aktywa w bilansie

Nazwa aktywa pochodzi z łaciny (activus) co znaczy czynny albo rzecz zrobiona. Aktywa to zasoby majątkowe danej organizacji, których głównym celem i zadaniem jest przynoszenie korzyści ekonomicznych firmie. Organizacja posiadająca aktywa jest zobowiązana, aby w sposób odpowiedni je nadzorować i nimi zarządzać.  Wszystkie te zasoby muszą być określone w bilansie przedsiębiorstwa.

Aktywa mogą przybierać formę praw autorskich, oprogramowania, nieruchomości, licencji, środków i wartości firmy, albo chociażby należności z kredytów. Można je podzielić na aktywa trwałe i obrotowe. Dzielimy je ze względu na stopień płynności.

Bilans

Bilansem nazywamy główne sprawozdanie firmy, dotyczące finansów. To wykaz aktywów i pasywów (o nich poniżej) w danym momencie. To oznacza w praktyce, ż bilans nie przedstawia sytuacji w określonym momencie, a ogólny stan przedsiębiorstwa na określony dzień. Sporządzany jest pod koniec roku obrotowego (obowiązkowo), albo w dowolnym momencie.

Aktywa trwałe

Wyróżniającą cechą tego rodzaju aktywów jest przede wszystkim bardzo niski stopień płynności. W praktyce oznacza to, że ich zamiana na pieniądze jest bardzo czasochłonna i przebiega w sposób zdecydowanie wolny. Ich cechą jest również długi czas użytkowani. Liczy on równo rok od dni bilansowego. W praktyce dla przedsiębiorstwa oznacza to, że te aktywa zostają w firmie przez przynajmniej kilka okresów sprawozdawczych. Zużywają się powoli. Przedsiębiorstwo wykorzystuje je do produkowania innych towarów czy usług. Tym samym jednak stopniowo obniża się poziom przydatności tych aktywów.

Ten rodzaj aktywów to również stosunkowo wysoka wartość. Aktywa trwałe dzielimy z kolei na aktywa trwałe rzeczowe, należność i inwestycje długoterminowe. Przykładami aktywów trwałych mogą być:

• autorskie prawa majątkowe,
• grunty,
• środki transportu,
• koszty przeprowadzonych prac badawczych,
• oprogramowanie,
• patenty,
• licencje,
• koszty zakończonych prac rozwojowych,
• środki trwałe,
• wartość firmy,
• środki trwale w budowie,
• długoterminowe należności kredytowe,
• nieruchomości,
• długoterminowe aktywa finansowe.

Aktywa obrotowe

Aktywa obrotowe z kolei charakteryzują się znaczną płynnością. Zazwyczaj oczekuje się, że zostaną zużyte albo sprzedane w dosyć szybkim czasie. Zwykle dzieje się to w czasie krótszym niż rok, licząc od dnia bilansowego. Aktywa obrotowe cechują się nieustannym ruchem. To sprawia, że bardzo sprawnie przemieszczają się w kolejnych fazach. Wszystko to w ramach prowadzonej działalności gospodarczej danego przedsiębiorstwa. Aktywa obrotowe dzielą się na:

• Aktywa rzeczowe. Ten rodzaj przeznaczony jest do sprzedania albo zużycia w czasie roku od dnia bilansowego. Są to materiały, które zostały nabyte w celu wykorzystania ich na potrzeby przedsiębiorstwa. Zazwyczaj są wytworzone albo przetworzone przez jednostkę. Są materiałami gotowymi i zdatnymi do sprzedaży. Czasem półproduktami czy towarami kupionymi w celu dalszej odsprzedaży. Wówczas w formie nieprzetworzonej. Zalicza się do nich chociażby produkcję w toku. To towary i usługi, które wytworzone zostały przez firmę, i na obecny dzień nie są jeszcze zakończone, a więc znajdują się w toku.
• Aktywa finansowe. Ten rodzaj jest płatny i przeznaczony do zbycia w przeciągu roku od dnia bilansowego. Należą do nich: aktywa pieniężne (krajowe środki płatnicze, obce waluty i dewizy), instrumenty kapitałowe, które zostały wyemitowane przez jednostki (udziały, warranty, opcje na akcje własne), prawo do otrzymywania aktywów pieniężnych, prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na bardzo korzystnych warunkach.
• Należności krótkoterminowe. To zazwyczaj należności z dostaw i usług. Często też zaliczają się do nich należności z innych tytułów, które nie są zaliczane do aktywów finansowych. Oczywiście takie, które są wymagane w czasie roku od dnia bilansowego.
• Rozliczenia międzyokresowe. Trwają nie maksymalnie rok od dnia bilansowego. Umieszcza się w nim koszty poniesione w okresie sprawozdawczym. Jednak takie, które związane są z przychodem okresu przyszłego. Taki wydatek powinien spełniać wymogi zaliczania kosztów jako aktywa bilansu. W praktyce oznacza to, że musi on odzwierciedlać zdarzenie z przeszłości. Musi też mieć określoną wartość, a w czasie przyszłym mieć wpływać na osiągane przychody danej organizacji.

Pasywa

W opozycji do aktywów stoją pasywa. Krótko mówiąc są to źródła, z których pochodzą środki gospodarcze. Inaczej, są to takie źródła, które jednoznacznie określają kto wyposażył przedsiębiorstwo w odpowiedni środki. Pasywa dzielą się na kapitał własny oraz kapitał obcy.